Ból jest nam potrzebny, gdyż pełni funkcję ostrzegawczą w organizmie. Lecz gdy pozostaje zbyt długo przestaje spełniać swą ostrzegawczą i ochronną rolę.
Przekształca się wówczas w ból przewlekły, który związany jest zazwyczaj z nadmierną wrażliwością nerwów w naszych tkankach obwodowych, ale także wynika ze zmian w naszym rdzeniu kręgowym i mózgu.
Aby spróbować odpowiedzieć na pytanie, jak powstaje ból przewlekły, wykorzystano badania na zwierzętach.
Z tych eksperymentów wywnioskowano, że w odpowiedzi na bodziec zewnętrzny, powodujący wystąpienie bólu ostrego, u zwierząt dochodzi do zmian neuroplastycznych w mózgu.
Neurony cały czas pracują – zwiększa się ich wrażliwość, obniża pobudliwość, a wszystko to w odpowiedzi na substancje chemiczne uwalniane z tkanek. Jednak, po jakimś czasie ból ostry mija, wszystkie zmiany i wszystkie zmiany jakie zaszły w mózgu również ustępują.
Niekiedy czas działania bodźca bólowego przedłuża się. Wówczas mogą powstać nie tylko zmiany obejmujące działania neuronów (zmiany czynnościowe), ale też zmiany struktury naszego mózgu.
Czym są takie zmiany strukturalne? Mogą obejmować m.in. obkurczanie się neuronów, namnażanie się lub zanik komórek nerwowych.
Może się wówczas zdarzyć, że dotychczas działające leki przeciwzapalne lub zabiegi fizykalne, które uśmierzały ból mięśniowo-szkieletowy, przestają spełniać swoją rolę, a bardziej skuteczne okazują się leki przeciwdepresyjne.
Powodem jest mechanizm powstawania bólu – zmiany pojawiają się w ośrodkowym układzie nerwowym i to właśnie te leki, które wpływają na funkcje Twojego mózgu mogą okazać się najlepsze.
dr n.med. Magdalena Kocot- Kępska
Ból przewlekły
Ból przewlekły to ból, który utrzymuje się ponad 3 miesiące lub często nawraca (ból nawracający) i utrzymuje się ponad 6 miesięcy w roku. Ból przewlekły traci całkowicie funkcję ostrzegawczo-ochronną i wymaga szerokiego postępowania terapeutycznego, czyli leczenia z uwzględnieniem możliwości leczenia ukierunkowanego na przyczynę bólu.
Niektóre rodzaje bólu przewlekłego
Bóle głowy i twarzy
Ból w obrębie głowy i twarzy jest jedną z częstych przyczyn zgłaszania się pacjentów do lekarza. Chorzy odczuwający te bóle trafiają zwykle do lekarzy pierwszego kontaktu, neurologów, laryngologów i stomatologów.
Ból w chorobie nowotworowej
Dokładna ocena występowania bólu u chorych na nowotwór jest bardzo trudna. Często dolegliwości bólowe występują już we wczesnych etapach choroby nowotworowej, a w jej fazie terminalnej ból pojawia się u większości chorych.
Ból w narządzie ruchu
Najczęściej spotykanym rodzajem bólu przewlekłego są zespoły bólowe narządu ruchu towarzyszące takim schorzeniom jak: choroba zwyrodnieniowa stawów, zapalenie stawów, zmiany pourazowe, osteoporoza, układowe choroby tkanki łącznej czy nowotwory.
Ból przebijający w chorobie nowotworowej
Ból przebijający – ostry, przemijający ból, który przyjmuje postać napadów i nakłada się
na dotychczas istniejące, stałe dolegliwości towarzyszące danej chorobie. Dotyczy 40-60% chorych leczonych z powodu bólu nowotworowego.