Jak
działają leki ?
DZIAŁANIE LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH
ANALGETYKI NIEOPIOIDOWE
PARACETAMOL
Paracetamol działa przeciwbólowo i przeciwgorączkowo, nie działa przeciwzapalnie. Można stosować go łącznie z NLPZ, metamizolem i opioidami. Jest często stosowany w leczeniu bólu ostrego i przewlekłego. Jest lekiem bezpiecznym dla kobiet w ciąży i dzieci.
UWAGA !
Maksymalna dobowa dawka PARACETAMOLU u dorosłego to 4 gramy. W wyższych dawkach może uszkadzać wątrobę, zwłaszcza w połączeniu z alkoholem.
ANALGETYKI NIEOPIOIDOWE
NIESTEROIDOWE LEKI PRZECIWZAPALNE (NLPZ)
Grupa leków o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym i przeciwzapalnym.
Są powszechnie stosowane zarówno w uśmierzaniu bólu ostrego, jak i przewlekłego. Można podawać je łącznie z paracetamolem, metamizolem i opioidami.
Należy uważać na objawy niepożądane – owrzodzenia żołądka, uszkodzenie nerek, wzrost ciśnienia tętniczego.
Bez porozumienia z lekarzem nie należy ich stosować dłużej niż 10 dni!
Nie można stosować doustnie, dożylnie, domięśniowo dwóch i więcej NLPZ jednocześnie !
UWAGA !
Bez porozumienia z lekarzem nie należy stosować NIESTEROIDOWYCH LEKÓW PRZECIWZAPALNYCH (NLPZ) dłużej niż 10 dni!
Nie można stosować doustnie, dożylnie, domięśniowo dwóch i więcej NLPZ jednocześnie !
METAMIZOL
Działa przeciwbólowo i przeciwgorączkowo, nie działa przeciwzapalnie. Można stosować go łącznie z NLPZ, paracetamolem i opioidami. Jest skuteczny w bólu kolkowym, np. kolce nerkowej, wątrobowej.
Dawka maksymalna u dorosłych to 5 gramów w ciągu doby.
SŁABE OPIOIDY
TRAMADOL
Lek ten posiada unikalny mechanizm działania, inny niż pozostałe opioidy. Dostępne są dwie postaci tego leku:
- preparat krótko działający – w postaci kropli, tabletek i iniekcji
- preparat o powolnym uwalnianiu substancji aktywnej (retard) – w postaci tabletek działających 12 godzin
Tramadol jest stosowany w monoterapii, jak również w połączeniu z paracetamolem czy NLPZ, jest skutecznym lekiem w leczeniu bólu o umiarkowanym natężeniu, zarówno u chorych na nowotwór, jak i w bólu pochodzenia nienowotworowego
Maksymalna dobowa dawka u dorosłych to 400 mg.
SŁABE OPIOIDY
KODEINA
Około 10% kodeiny ulega przemianie do morfiny i prawdopodobnie tylko ta część leku jest odpowiedzialna za efekty przeciwbólowe. Stosowana w bólu o umiarkowanym natężeniu. Najczęściej stosowana w połączeniu z paracetamolem lub kofeiną.
Maksymalna dawka dobowa u dorosłych to 240 mg.
SŁABE OPIOIDY
DIHYDROKODEINA
Dostępna jest w formie tabletek o kontrolowanym uwalnianiu, przyjmowanych co 12 godzin. Stosowana w bólu o umiarkowanym stopniu natężenia, głównie u chorych na nowotwory.
Maksymalna dawka dobowa u dorosłych to 240 mg.
SILNE OPIOIDY
MORFINA
Opioid stosowany w bólu o dużym stopniu natężenia (tzw. III stopień drabiny WHO). Powinna być stosowana drogą doustną. Wygodną formą są tabletki o przedłużonym, kontrolowanym uwalnianiu, co pozwala na stosowanie leku 2 razy na dobę. Są dostępne także tabletki o szybkim uwalnianiu i syropy.
UWAGA !
MORFINA nie powinna byc stosowana u chorych z niewydolnymi nerkami.
SILNE OPIOIDY
FENTANYL
Lek opioidowy 100 razy silniejszy od morfiny. Może być stosowany przezskórnie w postaci plastrów (system transdermalny) lub w postaci szybko działających tabletek podjęzykowych, sprayów donosowych. Stosowany w bólu o dużym natężeniu (tzw. III stopień drabiny WHO).
Może być stosowany u chorych z niewydolnymi nerkami.
SILNE OPIOIDY
BUPRENORFINA
Lek opioidowy 70 razy silniejszy od morfiny. Jest dostępna w postaci tabletek podjęzykowych oraz plastrów (system transdermalny). Stosowana w bólu o dużym natężeniu (tzw. III stopień drabiny WHO), także w bólu pochodzenia nienowotworowego
Może być stosowana u chorych z niewydolnymi nerkami.
SILNE OPIOIDY
OKSYKODON
Opioid silniejszy od morfiny, stosowany w bólu o dużym stopniu natężenia (tzw. III stopień drabiny WHO). Powinien być stosowany drogą doustną. Wygodną formą są tabletki o przedłużonym, kontrolowanym uwalnianiu, co pozwala na stosowanie leku 2 razy na dobę. Jest dostępna także forma leku o szybkim uwalnianiu. Jest szczególnie skuteczny w bólu trzewnym i neuropatycznym.
Oksykodon jest także dostępny w formie tabletek z naloksonem, do stosowania co 12 godzin. Dodatek naloksonu zmniejsza ryzyko zaparć podczas stosowania opioidów.
SILNE OPIOIDY
TAPENTADOL
Opioid stosowany w bólu o dużym stopniu natężenia (III stopień drabiny WHO). Ma złożony mechanizm działania, częściowo inny niż morfina i oksykodon. preferowana jest droga doustna. Wygodną formą są tabletki o przedłużonym, kontrolowanym uwalnianiu, co pozwala na stosowanie leku 2 razy na dobę.
Jest szczególnie skuteczny w bólu neuropatycznym.
SILNE OPIOIDY
METADON
Opioid silniejszy od morfiny stosowany w bólu o dużym stopniu natężenia (tzw. III stopień drabiny WHO). preferowana jest droga doustna. Dostępny w postaci syropu do stosowania co 8 godzin.
Jest szczególnie skuteczny w bólu neuropatycznym.
