Najczęstsze zespoły przewlekłego bólu nienowotworowego to: choroba zwyrodnieniowa stawów ( 34%), bóle krzyża (18 %), bóle głowy ( 15% – w tym migrena 7%), urazy (12%) i obwodowy i ośrodkowy ból neuropatyczny.
Dużym problemem jest również ból, który towarzyszy chorobie nowotworowej.
Na nowotwory choruje około 1% populacji na całym świecie, a dolegliwości bólowe odczuwa prawie 75 % tych chorych, co daje rocznie około 220 tysięcy pacjentów w Polsce, którzy wymagają leczenia bólu towarzyszącego chorobie nowotworowej.
Epidemiologia bólu przewlekłego
Ból przewlekły, niezależnie od etiologii, dotyczy około 20% dorosłej populacji krajów rozwiniętych (w Polsce – 27%).
Najczęstszą przyczyną przewlekłych dolegliwości bólowych są schorzenia mięśniowo-szkieletowe, m.in.
1. choroba zwyrodnieniowa stawów, ChZs (34%).
2. bóle krzyża (18 %).
3. bóle głowy (15% – w tym migrena 7%).
4. urazy (12%) i obwodowy i ośrodkowy ból neuropatyczny.
Ból neuropatyczny występuje u 7–10% dorosłej populacji. Zapadalność dla najczęstszych zespołów bólu neuropatycznego wynosi:
1. neuralgia po półpaścu: 28,2–42,0/100 000/rok,
2. neuralgia trójdzielna: 26,8–28,9/100 000/rok,
3. bolesna polineuropatia cukrzycowa: 15,3–72,3/100 000/rok,
4. ból fantomowy: 0,8–1,5/100 000/rok,
5. neuralgia nerwu językowo-gardłowego 0,4–0,8/100 000/rok.
Ogólnie zapadalność dla bólu neuropatycznego można określić na około 8,2/1000/rok.
Ból występuje średnio u 50% chorych na nowotwór, niezależnie od stadium choroby, z czego:
1. u 39% po leczeniu choroby nowotworowej,
2. u 55% podczas leczenia nowotworu,
3. u 66% w terminalnej, rozsianej fazie nowotworu.
Około 38% chorych na nowotwór odczuwa ból o nasileniu w skali NRS > 5, przy czym odsetek ten rośnie do ponad 50% u chorych w fazie terminalnej.
Najczęstsze zespoły bólowe
Bóle głowy i twarzy
Ból w obrębie głowy i twarzy jest jedną z częstych przyczyn zgłaszania się pacjentów do lekarza. Chorzy odczuwający te bóle trafiają zwykle do lekarzy pierwszego kontaktu, neurologów, laryngologów i stomatologów.
Ból w chorobie nowotworowej
Dokładna ocena występowania bólu u chorych na nowotwór jest bardzo trudna. Często dolegliwości bólowe występują już we wczesnych etapach choroby nowotworowej, a w jej fazie terminalnej ból pojawia się u większości chorych.
Ból w narządzie ruchu
Najczęściej spotykanym rodzajem bólu przewlekłego są zespoły bólowe narządu ruchu towarzyszące takim schorzeniom jak: choroba zwyrodnieniowa stawów, zapalenie stawów, zmiany pourazowe, osteoporoza, układowe choroby tkanki łącznej czy nowotwory.
Ból przebijający w chorobie nowotworowej
Ból przebijający – ostry, przemijający ból, który przyjmuje postać napadów i nakłada się
na dotychczas istniejące, stałe dolegliwości towarzyszące danej chorobie. Dotyczy 40-60% chorych leczonych z powodu bólu nowotworowego.