Fotobiomodulacja (PBM) i terapie termiczne są powszechnie stosowane w praktyce klinicznej w celu łagodzenia bólu.

Celem tego tekstu jest opisanie tych interwencji, mechanizmów działania i dowodów klinicznych. Ponadto wspominamy o lekarzach, którzy z nich korzystają, oraz o tym, jak można włączyć te interwencje w zintegrowane podejście do opieki.

FOTOBIOMODULACJA (PBM)

Termin terapię fotobiomodulacyjną definiuje się jako „formę terapii światłem wykorzystującą niejonizujące formy źródeł światła, w tym lasery, diody LED i światło szerokopasmowe, w widmie widzialnym i podczerwonym”. Jest to proces nietermiczny, w którym biorą udział endogenne chromofory, czyli fotoczułe cząsteczki znajdujące się w błonach komórkowych i organellach wrażliwych na określone długości fal światła. Proces ten skutkuje zdarzeniami fotochemicznymi. Fotony są absorbowane przez chromofory mitochondrialne, co w konsekwencji powoduje wzrost aktywności łańcucha oddechowego, wzmożenie syntezy adenozynotrifosforanu (ATP), reaktywne formy tlenu i uwalnianie tlenku azotu [8].

Mechanizm działania związany ze skutecznością przeciwbólową lasera niskoenergetycznego PBM nie jest w pełni poznany; wydaje się jednak, że ma to związek z działaniem przeciwzapalnym wywołanym spadkiem markerów stanu zapalnego, takich jak prostaglandyna E2, interleukina 1β i czynnik martwicy nowotworu α (TNF-α:) [5], zmniejszając stres oksydacyjny [5]; zwiększenie poziomu serotoniny [12] oraz selektywne hamowanie włókien Aδ i C odpowiedzialnych za przekazywanie informacji nocyceptywnej [5]. W niektórych przeglądach systematycznych zaobserwowano skuteczność przeciwbólową terapii PBM w kilku bolesnych stanach, takich jak ostry i przewlekły ból szyi [5], schorzenia stawu skroniowo-żuchwowego [1], tendinopatia barku [11] i choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych [3].

TERAPIE TERMALNE

Terminy „ciepło” lub „zimno” odnoszą się do większej lub mniejszej wielkości energii kinetycznej materii (ruchu molekularnego), która jest odbierana przez skórę poprzez termoreceptory (ciałka Ruffiniego i opuszki Krausse’a) i wyzwala różne reakcje fizjologiczne mające na celu utrzymanie homeostazy w organizmie. organizm ludzki [4]. Termoterapię definiuje się jako zastosowanie na skórę środków termicznych w celach terapeutycznych, sprzyjających powierzchownemu lub głębokiemu ogrzaniu tkanek, natomiast krioterapia to określenie różnych źródeł chłodu stosowanych na skórę, z efektem powierzchniowym lub głębokim, w zależności od czasu zastosowania, grubość podskórnej tkanki tłuszczowej i modalność za pomocą zimna [2,4]. W zależności od modalności różne czynniki termiczne wymieniają energię z organizmem człowieka poprzez mechanizmy przewodzenia, konwekcji lub promieniowania [4].

Fizjologiczne skutki ciepła obejmują rozszerzenie naczyń, zwiększony metabolizm, zwiększoną lepkosprężystość tkanki i zwiększoną prędkość przewodzenia nerwów, co jest terapeutycznie przydatne w promowaniu naprawy tkanek, zwiększaniu zakresu ruchu, rozluźnieniu mięśni i łagodzeniu bólu. Z drugiej strony zimno ma antagonistyczne działanie fizjologiczne, podkreślając zwężenie naczyń, zmniejszony metabolizm i prędkość przewodzenia nerwowego, co opisano jako terapeutyczne w celu kontroli stanu zapalnego, zmniejszenia bólu i skurczu mięśni [2,4].

Mechanizm działania polegający na przeciwbólowej skuteczności ciepła wspomagany jest przez usuwanie mediatorów stanu zapalnego poprzez zwiększenie przepływu krwi i zmniejszenie aktywności nocyceptorów [4]. Ponadto opisano działanie przeciwbólowe wywołane odczulaniem receptorów TRPV-1, które biorą udział w transmisji nocyceptywnej [6]. Co więcej, przerywane impulsy ciepła o maksymalnej temperaturze 45°C wykazały większe korzyści przeciwbólowe niż ciągłe ogrzewanie (37°C), co daje efekt porównywalny z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi i opioidami [6]. Ponadto ciągłe ciepło o niskim poziomie zapewnia ulgę w bólu, poprawia siłę mięśni i zwiększa elastyczność [6]. Z drugiej strony działanie przeciwbólowe zimnem wspomagane jest przez zmniejszoną aktywację nocyceptorów obwodowych i zmniejszone wyładowanie z pierwotnych włókien doprowadzających, zwłaszcza gdy w skórze osiągnięty zostanie spadek o 4°C,

Chociaż metody ogrzewania i zimna są szeroko stosowane w praktyce klinicznej, dowody na ich skuteczność są ograniczone. Obecnie umiarkowane dowody potwierdzają stosowanie powierzchownej termoterapii w leczeniu bólu krzyża i szyi/ramion oraz ciepła lub zimna jako terapii paliatywnej w reumatoidalnym zapaleniu stawów [6,10]. Dowody sugerują, że zastosowanie zimna w chorobie zwyrodnieniowej stawów (OA) może sprzyjać zmniejszeniu obrzęków i zwiększeniu zakresu ruchu, chociaż jego działanie przeciwbólowe nie jest tak oczywiste [2,14]. Co więcej, niewiele jest dowodów na skuteczność głębokiej termoterapii, które zalecałyby stosowanie pulsacyjnej diatermii krótkofalowej w celu zmniejszenia bólu i poprawy wydajności mięśni w chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego oraz terapeutycznej ultradźwięków w przypadku porannej sztywności i bólu w reumatoidalnym zapaleniu stawów [7,15].