Jak ból wpływa na Twoje życie?

Zastanówmy się, w jaki sposób ból przewlekły może wpływać na poszczególne aspekty Twojego życia i co możesz z tym zrobić.

Każda osoba cierpiąca z powodu bólu przewlekłego tak naprawdę doświadcza go inaczej.

Przez wiele lat w podejściu do leczenia chorób fizycznych dominował tzw. model biomedyczny.

Zakładał on, że aby wyjaśnić przyczyny dolegliwości i opracować proces leczenia, należy odnaleźć wręcz namacalne, fizyczne dowody, że w naszym ciele dzieje się coś niedobrego, np. rany, urazy, przyczyny genetyczne, problemy rozwojowe, wirusy. Zgodnie z tym modelem każda osoba w podobnym stanie fizycznym powinna radzić sobie z chorobą w podobny sposób, co oczywiście nie sprawdza się w praktyce. Ponadto nie odpowiadał on, dlaczego u pewnych osób dane choroby rozwijają się częściej oraz czemu osoby wyglądające na zdrowe narzekają na swój stan fizyczny.

Zaczęto rozwijać model, który poza czynnikami natury biologicznej brał pod uwagę także kombinację czynników psychologicznych i społecznych. To, w jaki sposób rozwinie się choroba zależy od postrzegania przez daną osobę tego, co dzieje się w jej organizmie.

Oto czynniki, które razem opisują człowieka w sposób całościowy:

1. czynniki biologiczne/fizyczne (ból i inne problemy medyczne, kondycja fizyczna, stan wszystkich układów organizmu, czyli np. mięśniowego, kostnego, nerwowego itp.),

2. psychologiczne (osobowość, temperament, myślenie, uwaga, pamięć, doświadczenia, przekonania, samoocena, poczucie własnej skuteczności, poczucie kontroli, stres),

3. społeczne (status ekonomiczny i stan posiadania, zatrudnienie, to skąd pochodzisz i gdzie się wychowałeś, jakie wartości wyznajesz, religia, relacje społeczne, zainteresowania).

Każdy z nich oddziałuje na pozostałe, co w efekcie wpływa na to, jak się czujesz na co dzień i jak funkcjonujesz w życiu. Pewne czynniki mogą wzmacniać, a inne zmniejszać natężenie Twojego bólu. Jest to dobra wiadomość, ponieważ wybierając działania, które obniżają ból np. w obszarze psychologicznym, możesz sprawić, że Twój ból fizyczny stanie się łatwiejszy do zniesienia i tym samym będziesz mógł np. częściej uczestniczyć w spotkaniach towarzyskich.

Poniżej znajduje się znajdziesz przykłady konkretnych zachowań, które mogą zwiększać lub zmniejszać odczuwanie bólu.

1. Czynnik fizyczny

wzmożone lub zmniejszone napięcie mięśniowe to czynnik zwiększający ból, a techniki relaksacji to czynnik zmniejszający ból 

2. Myśli

katastrofizowania to czynnik zwiększający ból, a racjonalne myślenie to czynnik zmniejszający ból

skupienie się na bólu to czynnik zwiększający ból, a odwracanie uwagi od bólu to czynnik zmniejszający ból

3. Emocje, uczucia

depresja lub złość to czynnik zwiększający ból, a podważanie negatywnych uczuć to czynnik zmniejszający ból

stres, zamartwianie się to czynnik zwiększający ból, a ćwiczenia i techniki relaksacji to czynnik zmniejszający ból

4. Zachowania

unikanie lub nadmierna aktywność to czynnik zwiększający ból, a dostosowanie aktywności fizycznej do swoich możliwości to czynnik zmniejszający ból

brak zaangażowania w aktywności dające przyjemność i satysfakcję to czynnik zwiększający ból, a podejmowanie przyjemnych aktywności to czynnik zmniejszający ból

6. Interakcje społeczne

izolacja społeczna to czynnik zwiększający ból, a pozytywne spędzanie czasu z bliskimi osobami to czynnik zmniejszający ból

brak lub zbyt dużo wsparcia to czynnik zwiększający ból, a wolontariat, zaangażowanie w społeczność to czynnik zmniejszający ból

Warto zauważyć, że wymienione wyżej czynniki to działania, na które masz wpływ. Oczywiście doświadczanie bólu przewlekłego nie wynika z Twojej winy i nie jesteś odpowiedzialny/odpowiedzialna np. za występowanie Twoich dolegliwości, urazy, których doznałeś/doznałaś, bezradność lekarzy czy niską skuteczność pewnych form terapii. Jednak jest wiele działań, które mogą podnieść Twoją jakość życia i zmniejszyć subiektywne odczuwanie bólu.