Ból jest nam potrzebny, gdyż pełni funkcję ostrzegawczą w organizmie. Zdarza się jednak, że pozostaje zbyt długo i przestaje spełniać swą ostrzegawczą i ochronną rolę. Przekształca się wówczas w ból przewlekły, który związany jest zazwyczaj z nadmierną wrażliwością nerwów w naszych tkankach obwodowych, ale także wynika ze zmian w naszym rdzeniu kręgowym i mózgu.

Aby spróbować odpowiedzieć na pytanie, jak powstaje ból przewlekły, wykorzystano badania na zwierzętach.

Z tych eksperymentów wywnioskowano, że w odpowiedzi na bodziec zewnętrzny, powodujący wystąpienie bólu ostrego, u zwierząt dochodzi do zmian neuroplastycznych w mózgu.

Neurony cały czas pracują – zwiększa się ich wrażliwość, obniża pobudliwość, a wszystko to w odpowiedzi na substancje chemiczne uwalniane z tkanek. Jednak, po jakimś czasie ból ostry mija, wszystkie zmiany i wszystkie zmiany jakie zaszły w mózgu również ustępują.

Niekiedy czas działania bodźca bólowego przedłuża się. Wówczas mogą powstać nie tylko zmiany obejmujące działania neuronów ( zmiany czynnościowe), ale też zmiany struktury naszego mózgu.

Czym są takie zmiany strukturalne? Mogą obejmować m.in. obkurczanie się neuronów, namnażanie się lub zanik komórek nerwowych.

Może się wówczas zdarzyć, że dotychczas działające leki przeciwzapalne lub zabiegi fizykalne, które uśmierzały ból mięśniowo-szkieletowy, przestają spełniać swoją rolę, a bardziej skuteczne okazują się leki przeciwdepresyjne.

Powodem jest mechanizm powstawania bólu – zmiany pojawiają się w ośrodkowym układzie nerwowym i to właśnie te leki , które wpływają na funkcje Twojego mózgu mogą okazać się najlepsze.

prof. dr hab. n. med. Jan Dobrogowski

 

Rodzaje bólu

Wyróżniamy różne rodzaje bólu. Pierwszym z nich jest ból ostry, czyli ten, który spełnia funkcje ostrzegawczą i występuje na skutek uszkodzenia tkanek, aktywując receptory bólowe. Zgodnie z definicją, ból ostry to normalna przewidywalna, fizjologiczna reakcja organizmu w odpowiedzi na szkodliwy bodziec chemiczny, termiczny lub mechaniczny, związany z zabiegiem operacyjnym, urazem lub ostrym schorzeniem.

Ból przewlekły według definicji IASP to ból bez oczywistej wartości biologicznej, trwający dłużej niż wynosi normalny czas gojenia tkanek (zwykle około ponad 3 miesięcy). W przeciwieństwie do bólu ostrego, ból przewlekły nie ma funkcji ostrzegawczo-obronnej. Zanim dojdzie do powstania bólu przewlekłego możemy wyróżnić też trzeci typ – jest to ból nawracający. Mamy wtedy do czynienia z powracającymi co jakiś czas epizodami bólowymi.

 Niektóre rodzaje bólu przewlekłego

 

Bóle głowy i twarzy

Ból w obrębie głowy i twarzy jest jedną z częstych przyczyn zgłaszania się pacjentów do lekarza. Chorzy odczuwający te bóle trafiają zwykle do lekarzy pierwszego kontaktu, neurologów, laryngologów i stomatologów.

Ból w chorobie nowotworowej

Dokładna ocena występowania bólu u chorych na nowotwór jest bardzo trudna. Często dolegliwości bólowe występują już we wczesnych etapach choroby nowotworowej, a w jej fazie terminalnej ból pojawia się u większości chorych.

Ból w narządzie ruchu

Najczęściej spotykanym rodzajem bólu przewlekłego są zespoły bólowe narządu ruchu towarzyszące takim schorzeniom jak: choroba zwyrodnieniowa stawów, zapalenie stawów, zmiany pourazowe, osteoporoza, układowe choroby tkanki łącznej czy nowotwory.

Ból przebijający w chorobie nowotworowej

Ból przebijający – ostry, przemijający ból, który przyjmuje postać napadów i nakłada się
na dotychczas istniejące, stałe dolegliwości towarzyszące danej chorobie. Dotyczy 40-60% chorych leczonych z powodu bólu nowotworowego.